Przedsiębiorco! Płać i żądaj!
W obrocie gospodarczym już od dawna można zaobserwować pewną praktykę polegającą na „ignorowaniu” przez dłużników niektórych faktur, zazwyczaj opiewających na niskie kwoty. Taka taktyka dłużników niestety często bywa skuteczna, gdyż wierzyciele-przedsiębiorcy, obawiając się drogiej i długiej windykacji swoich należności od dłużników, często odpuszczają dochodzenie niższych kwot.
Problem ten nie jest lokalnym fenomenem występującym tylko na naszym krajowym podwórku i został dostrzeżony również przez ustawodawcę unijnego. Warto wspomnieć, iż w naszym porządku prawnym obowiązuje ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. W uproszczeniu można stwierdzić, iż ustawa ta określa uprawnienia wierzyciela i obowiązki dłużnika powstałe w związku nieterminowymi płatnościami pomiędzy przedsiębiorcami. Z uwagi na powyższe, opisane w niniejszym wpisie zasady nie znajdą zastosowania, do zobowiązań, w których którąkolwiek ze stron jest konsument.
W ustawie o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych ukonstytuowane zostały, między innymi, odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, które różnią się od „standardowych” odsetek ustawowych za opóźnienie chociażby wysokością. To nie nim poświęcony będzie jednak dzisiejszy wpis.
Jakkolwiek odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych mogą zadziałać mobilizująco na dłużnika, to ustawodawca, w art. 10 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, ustanowił możliwość żądania przez wierzyciela od dłużnika zwrotu kosztów odzyskiwania należności.
Zgodnie z art. 10 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, rekompensata za koszty odzyskiwania należności, stanowiąca równowartość kwoty:
1) 40 euro - gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5000 złotych;
2) 70 euro - gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych;
3) 100 euro - gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.
Oznacza to, iż wierzycielowi dochodzącemu swoich wierzytelności, niejako automatycznie, przysługuje zwrot poniesionych kosztów z tym związanych, w określonej z góry, ryczałtowej stawce, zróżnicowanej w odniesieniu do wysokości dochodzonej kwoty. Wymagalność roszczenia po stronie wierzyciela powstaje z chwilą popadnięcia dłużnika w opóźnienie w zapłacie, bez konieczności informowania go o powstałym opóźnieniu.
Co ciekawe, zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, oprócz powyższych kwot, wierzycielowi przysługuje również zwrot poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających tę kwotę, jeżeli będzie to uzasadnione. Dochodzenie ryczałtowo określonej rekompensaty nie wyłącza zatem możliwości żądania ponad tę kwotę, jednakże w takim przypadku, w odróżnieniu od ryczałtu, konieczne będzie uzasadnienie poniesionych kosztów i zapewne, w przypadku sporu, późniejsze udowodnienie zasadności ich poniesienia.
Istotny jest również sposób w jaki oblicza się wysokość rekompensaty, gdyż w Polsce obowiązującą walutą jest polski złoty, a nie euro. W związku z powyższym, w art. 10 ust. 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, ustawodawca wskazał, iż przeliczenia kwoty wskazanej w euro dokonuje się przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne.
Narodowy Bank Polski, na swojej stronie internetowej, udostępnia tabele, za pomocą której bez najmniejszych problemów ustalimy kurs walut złoty/euro właściwy dla interesującego nas dnia. Zgodnie z powyższą zasadą, gdy data wymagalności naszej wierzytelności przypada np. na 12 września 2023 r., dokonujemy przeliczenia kwoty rekompensaty w euro na polski złoty po kursie właściwym dla 31 sierpnia 2023 r.
Osobiście uważam, iż należy ocenić instytucję zwrotu kosztów odzyskiwania należności opisaną w niniejszym wpisie pozytywnie. Nie trudno wyobrazić sobie sytuację, w której dłużnik z premedytacją nie płaci wystawianych przez nas faktur w wysokości chociażby kilkuset złotych. W takim przypadku świadomość konieczności zapłaty przez dłużnika dodatkowych 40 euro od każdej wystawionej przez nas faktury, obok ewentualnych odsetek, z całą pewnością podziała mobilizująco.
Wniosek nasuwa się więc sam. Przedsiębiorco płać w terminie. Przedsiębiorco wiedz czego możesz żądać.